Postgraduaat cultuurmanagement

Dit opleidingsonderdeel verschaft jou kennis en inzicht in de verschillende facetten van cultureel management: de praktijkgetuigenis in het Concertgebouw Brugge biedt een levendig inzicht in de dynamiek van een multidisciplinair kunstenhuis, je maakt kennis met het cultuurbeleid, en je leert de verschillende organisatievormen kennen in de cultuursector.

Praktijkgetuigenis/bezoek concertgebouw

Het Concertgebouw Brugge is een open kunstenhuis en bruisende ontmoetingsplek, een muziek- en podiumkunstencentrum dat zich richt op de ontwikkeling en presentatie van kunst op mondiaal niveau.
Naast de eigen artistieke werking stelt het Concertgebouw zijn infrastructuur ter beschikking van derden voor de organisatie van alle mogelijke evenementen.

Tijdens de presentatie komen volgende punten aan bod:
de missie als Vlaamse Kunstinstelling, de artistieke werking en programmatie, concertgebouwevents, communicatie en publieksbereik, de organisatiestructuur, Human Resources beleid, corporate governance, infrastructuurbeheer en de krachtlijnen van het financieel beleid.

Ter afsluiting nemen we je mee langs een ontdekkingsparcours door het Concertgebouw en krijg je een blik achter de schermen van dit multidisciplinair kunstenhuis.

Over de docent

Cultuurbeleid

In deze twee sessies neemt Jonas Rutgeerts jou mee in de wondere wereld van het Vlaams cultuurbeleid. We starten met een korte geschiedenis van het culturele landschap in Vlaanderen om daarna het hedendaags cultuurbeleid toe te lichten. We bespreken het kunsten- en het erfgoeddecreet en belichten kort het lokale en Europese cultuurbeleid.

Daarnaast staan we uitgebreid stil bij het samengaan van culturele en maatschappelijke doelen, met andere woorden, hoe cultuur kan ingezet worden en invloed kan hebben op de samenleving. We evalueren welke profielen deelnemen aan cultuur en onderzoeken de verschillende modellen om de cultuurparticipatie te verhogen. Sleutelwoorden hierbij zijn toegankelijkheid, democratie, diversiteit en inclusie.

Over de docent

Organisatievormen

Kenmerken en werking

• Welke organisatievormen zijn courant in de cultuursector?
• Wat is het verschil tussen de commerciële organisatievormen (nv, bv) en de niet-commerciële organisatievormen (feitelijke vereniging, vzw)?
• Wat zijn de voor- en nadelen van de verschillende opties?

Bestuur en good governance

• Wat houdt het ‘besturen’ en het ‘vertegenwoordigen’ van een organisatie precies in?
• Wanneer is er mogelijk bestuurdersaansprakelijkheid en hoe kan dit vermeden worden?
• Kennismaking met ‘deugdelijk bestuur’ of ‘good governance’ in de cultuursector.

Over de docent

De doelstelling van strategisch management is het identificeren van kansen en uitdagingen binnen de sector en het ontwikkelen van een strategisch plan om de doelstellingen van een organisatie te bereiken.

Dit onderdeel beoogt jou te voorzien van de nodige vaardigheden om effectief strategisch beleid te ontwikkelen en te implementeren in de culturele sector. Dit omvat het definiëren van een missie en visie, het identificeren van hulpbronnen en het ontwikkelen van strategieën en plannen, evenals het monitoren en evalueren van de voortgang om ervoor te zorgen dat de doelen worden bereikt.

Strategisch management

Het onderdeel Strategisch management omvat een gestructureerde aanpak, verdeeld over vijf stappen zoals hieronder beschreven:

1. Eerst ga je je organisatie grondig analyseren, zowel extern als intern, en leer je de elementen herkennen die cruciaal zijn om je strategie te bepalen. Tools en modellen die je hier gebruikt, zijn onder meer de SWOT- en DESTEP-analyse.
2. Op basis van de analyse ga je de strategie bepalen, met onder meer missie en visie, doelgroep bepaling, positionering en waarde propositie. Tools en modellen die je hier gebruikt, zijn onder meer de Golden Circle en het Business Model Canvas.
3. De strategie zet je vervolgens om in plannen: een strategisch plan en operationele plannen voor alle belangrijke domeinen in je organisatie. Tools en modellen die je hier gebruikt, zijn onder meer KPI’s en de 4 Kwadranten van Covey.
4. Bij de implementatie van de plannen moet je vanuit het management continu de voortgang opvolgen, en bijsturen als je organisatie bepaalde doelstellingen niet haalt. Tools en modellen die je hier gebruikt, zijn onder meer boordtabellen en het Kano-model.
5. Tot slot ga je je hele strategie evalueren. De werkelijkheid verandert voortdurend. Door je strategie regelmatig onder de loep te nemen, pas je je organisatie daaraan aan.

In elk deel toetsen we de theorie meteen aan de praktijk via voorbeelden uit de sector. Je maakt ook in elk deel oefeningen met de belangrijkste modellen en tools.

Over de docent

Het onderdeel Leiderschap heeft als doel jouw leiderschapsvaardigheden te versterken om effectieve, ethische en inclusieve leiders te worden binnen deze sector. Je ontwikkelt het vermogen om inspirerend leiderschap toe te passen dat teams motiveert en betrekt. We bevorderen je bewustzijn over ethische dilemma's en het nemen van beslissingen op basis van sociale verantwoordelijkheid. Je leert tevens wat een goeie communicatie en interactie op de werkvloer inhoudt in verschillende vormen van professionele interactie.

Ontwikkelingspotentieel

Stap in de wereld van zelfreflectie en groei! In deze sessies draait alles om het vermogen om te reflecteren. Als medewerker en leidinggevende leer je hoe je op een constructieve manier feedback kunt geven en ontvangen, wat de basis vormt voor effectief (zelf)leiderschap. Hiermee bouw je aan een cultuur van levenslang leren en een continu feedback-klimaat.

Je krijgt inzicht in de termen talent, competentie, persoonlijkheid en potentieel. Samen verkennen we hoe je jouw potentieel kunt ontwikkelen binnen een VUCA-omgeving (Volatility, Uncertainty, Complexity, Ambiguity). We vertalen de uitdagingen die je tegenkomt naar een persoonlijk ontwikkelingsplan, bespreken het belang van een sterk sociaal netwerk, en ontdekken de waarde van positiviteit en positieve gezondheid.

Aan het einde van deze sessies ben je uitgerust met diverse tools die je kunt raadplegen en gebruiken om je persoonlijke, loopbaan- en teampotentieel te ondersteunen in reflectie en ontwikkeling. Zo bereik je de doelstelling van de opleiding om jouw functioneren op de arbeidsmarkt te optimaliseren.

Over de docent

Leadership

Stap in een dynamische ontdekkingsreis naar de evolutie van leiderschap! Je start met een overzicht van de verschillende facetten: leiden, managen, coachen, ondernemen… Je leert de waarde van mens- en resultaatsgericht leiderschap en het belang van situationeel leiderschap kennen. Jouw uitdaging als leidinggevende is het smeden van duurzame samenwerking en resultaten samen met je team om de missie en strategische doelen van jouw organisatie te bereiken.

Je duikt diep in de hedendaagse leiderschapsvaardigheden en ontdekt de unieke behoeften van Baby Boomers, Gen X, Millennials, Gen Z en Gen I medewerkers. Samen verkennen we hoe je motivatie en inspirerend leiderschap kunt inzetten om jouw team te begeleiden en te stimuleren.

Je maakt kennis met de basisprincipes van gedeeld leiderschap, leert het belang van een duidelijk kader en onderzoekt de impact van organisatiestructuur en -cultuur. Je ontdekt hoe sociale innovatie en effectieve teamwerking kunnen bijdragen aan een sterkere klantgerichte aanpak.

Laat je inspireren door de best practices in inclusief ondernemen en DE&I (diversity, equity, and inclusion – diversiteit, gelijkheid en inclusie). Tijdens deze interactieve sessies bouw je aan de fundamenten om jouw leiderschapsrol professioneel, waardengedreven en authentiek in te vullen.

Over de docent

Persoonlijke interactie

In deze sessies staan we uitgebreid stil bij persoonlijke interactie. Wat is communicatie en interactie? En wat betekent dit voor communicatie en interactie op de werkvloer? We bekijken verschillende vormen van interactie in een professionele context: een vergadering met meerdere personen (met interne collega's en met externen), een één-op-één-gesprek, mailverkeer, telefoongesprek, Teams-gebruik, een voordracht of presentatie. We maken ook de link met HR en staan stil bij belangrijke communicatiefactoren bij een sollicitatiegesprek, een functioneringsgesprek, een slechtnieuwsgesprek. Er worden concrete tips aangereikt zoals duidelijke formulering, respectvolle en open houding (zowel verbaal als non-verbaal), eerlijke communicatie, kritische blik naar het standpunt van de ontvanger, enz.

Daarna wordt de brug gelegd naar multiculturele communicatie. Er is een verschil tussen culturen en als we die iets beter kunnen begrijpen, dan kan de communicatie tussen verschillende culturen begripvoller, empathischer en met minder frustraties gevoerd worden.

Tenslotte worden een aantal bekende theorieën toegelicht (Insights Model en de Roos van Leary) die een rol spelen en die begrip geven in interactie tussen mensen en binnen teams.

Op het einde van de lessen wordt een groepsdebat georganiseerd waarin verschillende partijen een verschillend standpunt moeten innemen en op het einde van de dag toch met een compromis naar buiten moeten komen. Zo kan je de geleerde concepten direct in de praktijk ervaren en toepassen.

Over de docent

Je krijgt inzicht in hoe je de financiële soliditeit van culturele organisaties kan waarborgen voor het realiseren van hun maatschappelijke doelen.

Je verwerft tevens kennis over subsidies op verschillende overheidsniveaus (inclusief methoden voor het verkrijgen en beheren van subsidies) en over diverse andere financieringsbronnen van culturele organisaties, zoals inkomsten uit ticketing, sponsoring, zaalverhuur, en privé-events. Hierbij komen ook de doelstellingen, evolutie van returnplannen en praktische aspecten van partnerships aan bod.

Financieel management

Financiële soliditeit is dé garantie dat je organisatie ook in de toekomst haar doel zal kunnen realiseren.

We starten met de basisprincipes en -technieken van het dubbel boekhouden. Vervolgens staan we stil bij de balans, de resultatenrekening en finaal de jaarrekening. (Je hebt geen boekhoudkundige voorkennis nodig.)

Maar financieel beleid gaat veel verder dan louter boekhouding. Via management accounting technieken kan men een langetermijnstrategie uitwerken en realiseren. Cruciaal hierbij zijn:

• Financiële analyse: Aan de hand van de jaarrekening kan men de financiële gezondheid van de organisatie bepalen. Is de organisatie gezond gefinancierd? Zal zij haar financiële korte- en langetermijnverplichtingen kunnen nakomen?
• Begrotingsbeleid: Hoe komt een begroting of budget  tot stand? Hoe ga je om met projectbegrotingen? Wanneer is een begroting sluitend?
• Kostprijscalculatie: Welke elementen zijn belangrijk voor het bepalen van een correcte kostprijs? Wat is het belang van contributiebenadering?
• BTW: We staan stil bij de benadering van btw binnen de sector en gaan na wat de invloed van het btw-regime is op onder meer het begrotingsbeleid en de kostprijscalculatie

Over de docent

Subsidies en partnerships

Subsidies
We gaan dieper in op subsidies vanuit het wettelijk kader op Vlaams niveau, alsook op allerhande andere bronnen van subsidies. Belangrijke onderdelen zijn:

• Een heel breed overzicht van subsidies op alle overheidsniveaus en diversie beleidsdomeinen: inzicht in de subsidiemogelijkheden op Europees, Vlaams, regionaal, provinciaal en gemeentelijk niveau
• Het wettelijk kader rond Europese en Vlaamse subsidies
• Aanpak om subsidies te verkrijgen: we bekijken welke methoden mogelijk zijn
• Een dossier & budget leren opstellen: werken in functie van de respectievelijke overheidspartij
• Een dossier afhandelen na realisatie: inhoudelijk en financieel rapporteren

Partnerships
We behandelen ook de 'eigen inkomstenbronnen' van een cultuurorganisatie zoals partnerships in al haar vormen, van een puur financiële samenwerking over naturasponsoring tot echte inhoudelijke partnerships. Hierbij komen doelstellingen, evolutie van return, de impact van de economische conjunctuur aan bod, alsook een praktische tools om lange termijn sponsoring te vinden.

• Overzicht van de eigen middelen van een cultuurorganisatie: Ticketing, sponsoring & partnerships, zaalverhuur, privé-events, de vrienden van, coproducties, ...
• De doelstellingen, evolutie van het returnplan doorheen de tijd (communicatie, hospitality, brand activation, community building) met bijhorende voorbeelden
• De praktische tools: hoe vind je geschikte partners, hoe verloopt een sponsormeeting, hoe maak je een gepast voorstel op, wat staat er in een contract?
• Welke moeilijkheden ondervind je bij het zoeken naar middelen en hoe kan je die aanpakken? We spreken oa. over conjunctuur, digitalisering, datadriven marketing, een kleine organisatie zijn, ...

Je krijgt telkens de nodige praktische tips en voorbeelden.

Over de docent

Financieringsmix

In de laatste module rond financiering nemen we eerst een breder perspectief op de verschillende vormen van (aanvullende) financiering die organisaties in de cultuursector kunnen aanspreken, naargelang hun noden en karakteristieken: subsidies, marktfinanciering, informele financiering. We bespreken instrumenten als de tax shelter en cultuurlening om aanvullende financiering in de cultuursector te ondersteunen.

In het tweede deel zoomen we in op crowdfunding als een specifieke vorm van informele financiering. Een goede crowdfunding campagne opzetten vraagt een scherp inzicht in de eigen doelstellingen, sterke communicatievaardigheden en de nodige tijdsinvesteringen.

Ten slotte bekijken we ook een aantal interessante organisaties en platformen die u verder wegwijs kunnen maken in het bredere landschap van aanvullende financiering.

Over de docent

In dit onderdeel Human resources management verbeter je je vaardigheden voor effectief personeelsbeheer binnen non-profit en cultuurorganisaties. Je ontwikkelt strategieën voor talentontwikkeling, vrijwilligersbeheer en het creëren van een positieve organisatiecultuur. Je krijgt tevens inzicht in de historische achtergronden van de sociale dialoog en de juridische aspecten van het sociaal overleg en arbeidsverhoudingen.

Human resources management

In dit onderdeel ontdek je hoe je effectief en efficiënt alle aspecten van het personeelsbeleid van een organisatie kan beheren, rekening houdend met de strategie van je bedrijf.

• HR Beleid
  We onderzoeken hoe een werkbaar personeelsbeleid kan worden uitgewerkt waarbij het maximaal benutten van het beschikbare menselijke potentieel en de creatie van maximale betrokkenheid voorop staan. Hoe creëren we een win – win verhaal voor de organisatie en de individuele medewerker
• De fundamenten
  Wat zijn de meest kritische principes en instrumenten teneinde een personeelsvisie in de praktijk te brengen. Hoe zorgen we ervoor dat medewerkers zich daadwerkelijk engageren? Hoe zorgen we voor retentie van onze sterke medewerkers? Hoe vinden we een evenwicht tussen menselijke kwaliteiten en potentieel enerzijds en een realistische personeelskost anderzijds? Het zijn slechts enkele invalshoeken maar we bekijken hier een reeks van voorbeelden die voor de deelnemers naar hun eigen context kunnen worden vertaald en gehanteerd.
• Vinden en binden van medewerkers
  We hoeven niet te vertellen dat gedreven en competente medewerkers vinden niet evident is.
  We gaan hier dieper in op hoe je gekwalificeerde medewerkers aantrekt, selecteert en behoudt, en maken je wegwijs in het samenspel van employer branding, job marketing, talent sourcing, selectie, assessment, onthaal en begeleiding.
• Talent- en performance management
  Hoe gebruiken we het beschikbare talent zo optimaal mogelijk? We besteden aandacht aan functioneringsgesprekken, ontwikkelingsplannen en evaluatie. We leren werken met KPI’s, gekoppeld aan een globaal vormingsbeleid en kansen op groei (verticaal of horizontaal).
• Renumeratie van medewerkers
  Werknemers vergoeden draait rond veel meer dan centen alleen. We bekijken alle vormen van verlonen en belonen. Hoe kunnen we deze systematiek maatgericht maken voor onze eigen organisatie ook al zijn we gebonden door sectorafspraken.
• Werk organiseren in een fluïde context. Trends en rol van HR in de toekomst
  In onze steeds veranderende werkomgeving is het organiseren van werk een uitdaging geworden. Nieuwe technologieën, globalisering en de opkomst van remote werken hebben geleid tot een meer fluïde werkomgeving waarin traditionele organisatiestructuren niet altijd meer passen. Daarnaast hebben deze veranderingen ook invloed op de manier waarop mensen werken en hun verwachtingen van werk, leidinggevenden en werkgevers.
  In deze sessie gaan we dieper in op deze trends en kijken we naar de rol die HR zal spelen in de toekomst om deze uitdagingen aan te gaan. We bespreken de belangrijkste uitdagingen voor organisaties en HR, en hoe zij kunnen omgaan met deze veranderingen om de flexibiliteit, wendbaarheid en innovatie te vergroten.

Over de docent

Sociaal overleg en arbeidsverhoudingen in de onderneming

Dit opleidingsonderdeel geeft je inzicht in de juridische aspecten van het Belgische collectief arbeidsrecht en het sociaal overleg. De sociale dialoog wordt in zijn historische context geplaatst en voorzien van een kritische commentaar. Naast het theoretisch kader, wordt vooral ingegaan op wat in de praktijk de impact is van de sociale dialoog op de HR-beslissingsprocessen binnen een organisatie.

De docent besteedt aandacht aan:

• De evolutie van coalitieverbod naar vakbondsvrijheid
• De sociale gesprekspartners
• De rechtspositie van werknemers- en werkgeversorganisaties (nationaal/supranationaal)
• De publiekrechtelijke bedrijfsorganisatie (nationaal/regionaal)
• De paritaire comités
• Het sociaal overleg op ondernemingsvlak:
  de ondernemingsraad;
  het CPBW;
  sociale verkiezingen en ontslagbescherming van personeelsafgevaardigden;
  de vakbondsafvaardiging.
• Supranationaal overleg (EOR, SE,…)
• De collectieve arbeidsovereenkomst
• Collectieve conflicten (nationaal/internationaal) met gevallenstudie

Waar nodig wordt de link gelegd met het individueel arbeidsrecht.

Over de docent

Initiatie in Power BI

Hoe kan je data optimaal aanwenden om HR-beslissingen te nemen?

In deze sessies krijgen de cursisten een initiatie in Power BI aan de hand van HR data. We gaan aan de slag met een voorbeelddatabase in Power BI Desktop. We bekijken hoe we dit platform kunnen gebruiken om data te structureren en te analyseren en werken een dynamisch dashboard uit.

Op het einde van deze sessies hebben de cursisten een duidelijk zicht op hoe information management systemen kunnen bijdragen aan efficiënte data-gedreven besluitvorming.

Over de docent

Dit opleidingsonderdeel maakt je vertrouwd met effectieve communicatiestrategieën, met specifieke aandacht voor storytelling, externe communicatie, interne communicatie en marketing & sales in de culturele sector.

Je verkent eerst de essentie en relevantie van storytelling en hoe boeiende verhalen op te bouwen, en ze effectief te integreren in diverse communicatiekanalen.

Vervolgens leer je de principes voor efficiënte externe communicatie in de cultuursector, met inzicht in hedendaagse uitdagingen en het opstellen van een effectief communicatieplan. Je leert ook de belangrijke kanalen voor interne communicatie te identificeren en lacunes in de eigen organisatie te detecteren en op te lossen.

Je krijgt tevens inzicht in de essentiële aspecten van marketing en sales met een focus op de specifieke context van de culturele sector.

Storytelling

• Wat is storytelling eigenlijk? Waarom is het zo belangrijk geworden?
• Hoe bouwen we een goed verhaal op? Uit welke onderdelen bestaat het?
• Hoe creëren we een spanningsboog?
• Hoe communiceren we precies over onze organisatie en onze activiteiten aan de hand van verhalen?
• En op welke manier verwerken we verhalen in onze website, onze sociale media, onze visuele communicatie en onze presentaties?

We voorzien bij elk deel praktijkvoorbeelden en oefeningen uit de social profit en de culturele sector.

Over de docent

Externe communicatie

• Principes voor efficiënte communicatie in de social profit en cultuursector, zowel online als offline. Na dit onderdeel heb je inzicht in de belangrijkste uitdagingen voor communicatie vandaag: de rol van digitale en sociale media, de impact van Google, het belang van beelden en de rol van de pers.
• Hoe maak ik een goed communicatieplan?
  Je leert de belangrijkste bouwstenen voor je communicatieplan optimaal gebruiken zoals analyse, strategie, acties en customer journey.

Over de docent

Interne communicatie

We overlopen de belangrijkste kanalen voor interne communicatie. Dit onderdeel helpt je om de lacunes in de eigen organisatie te detecteren, miscommunicatie te vermijden en op te lossen.

Over de docent

Marketing & sales

Van publieksonderzoek tot customer experience

Inzicht in je klanten. Dat vormt de basis van effectieve marketing en sales. Hoe begin je daaraan? Welke methodes pas je toe om het resultaat van je marketing te versterken? Hoe kan je jouw impact binnen de organisatie vergroten? We verdiepen ons in deze stappen:

• Doelgroepen bepalen (persona’s)
• Customer Journey in kaart brengen
• Productontwikkeling (prijs, promotiemix en online ticketing)
• Content marketing
• Marketing automation (&CRM)
• Marketing analyse & rapportering

Over de docent

Doelstelling

Na het volgen van verschillende onderdelen van deze opleiding, ben je in staat een advies te formuleren met betrekking tot een uitdaging binnen jouw organisatie gerelateerd aan de opleiding. Dit kan de organisatie zijn waar je werkzaam bent, maar ook een externe organisatie of een onderwerp dat wordt aangereikt vanuit het docententeam.

Met de adviesnota toon je aan dat je de kennis en ervaring die je hebt opgedaan tijdens dit postgraduaat kunt verwerken en toepassen in een concrete situatie in het werkveld.

Inhoud

Je schrijft een advies omtrent een concrete uitdaging binnen een cultuurbedrijf of -organisatie. Dit kan de organisatie zijn waar je werkzaam bent, maar kan ook een externe organisatie zijn. De doelstelling van deze adviesnota is dat je een nuttig instrument hebt voor je organisatie waarbij je een uitdaging concreet aanpakt.

Het onderwerp moet raakvlakken hebben met één of meerdere aspecten van dit opleidingsprogramma Cultuurmanagement.

De adviesnota wordt op het einde van het academiejaar verdedigd voor een jury. Elk jurylid heeft zijn eigen insteek en zal op zijn/haar manier je onderwerp benaderen tijdens de vraagstelling. Dit maakt het extra boeiend.